Lời Tòa soạn: Hàng nghìn trái chủ trái phiếu Tân Thành Long An, Vạn Trường Phát, Quang Thuận, Bông Sen… đang khắc khoải lo đồng bạc xương máu tích cóp mất đi. Hàng chục nghìn tỷ đồng trái phiếu của các khổ chủ có lịch trình ra sao, đang ở đâu và được sử dụng thế nào?
Bài 1: Tiền khổ chủ, người nào sử dụng?
Ở nhiều lô trái phiếu công ty riêng biệt đang gây khốn đốn cho họ, Doanh nghiệp CP Chứng khoán Tân Việt (TVSI) ko chỉ nhập vai trò tham vấn, đại lý phát hành, đại diện người sở hữu trái phiếu, nhưng mà còn là tổ chức sắm sơ cấp rồi bán lại cho nhà đầu cơ thứ cấp.
Đầu cơ sơ cấp từ trái phiếu Vạn Trường Phát, Tân Thành Long An…
Như Báo Đầu cơ đề đạt, 5 2021, Doanh nghiệp cổ phần Đầu cơ Tân Thành Long An (Tân Thành Long An) đã thế chấp quyền sử dụng 1 khu đất hơn 177 ha thuộc Công trình Khu đô thị Việt Phát (nằm trong Công trình Khu đô thị và công nghiệp Việt Phát – huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An) tại Nhà băng TMCP Sài Gòn (SCB) để làm của nả bảo đảm cho Doanh nghiệp CP Đầu cơ và Xây dựng Vạn Trường Phát (Vạn Trường Phát) phát hành 5 đợt trái phiếu riêng biệt có tổng giá trị 10.000 tỷ đồng.
Đợt phát hành đã khiến Vạn Trường Phát ko có hoạt động nổi trội, biến thành 1 trong những công ty có khối lượng phát hành trái phiếu mập nhất trong 5 2021.
Mà đến kỳ hạn trả lãi, từ tháng 10/2022 đến tận hiện giờ, Vạn Trường Phát chẳng những ko trả, nhưng mà còn chẳng phải có bất cứ hồi đáp nào. Hội sở Vạn Trường Phát đã “vườn ko nhà trống” từ cuối 5 2022.
Với lô trái phiếu giá trị 10.000 tỷ đồng của Vạn Trường Phát nêu trên, theo mày mò của chúng tôi, TVSI ko chỉ là đơn vị tham vấn, nhưng mà còn kiêm luôn đại lý đăng ký, lưu ký, đại lý trả tiền, đại diện người sở hữu trái phiếu và kiêm luôn… trái chủ, tức đầu cơ sơ cấp.
Chi tiết, tại Bản ban bố thông tin kết quả chào bán trái phiếu mã VTPCH2126001 (đợt phát hành trước tiên, giá trị 2.000 tỷ đồng), Vạn Trường Phát thông tin, chỉ có 1 nhà đầu cơ trong nước sắm 100% là 1 doanh nghiệp chứng khoán (ko nêu tên).
Ngoài ra, gần đây, trước truy hỏi gắt của trái chủ Đ.T. Tùng (ngụ tại TP.HCM, “dính” trái phiếu Vạn Trường Phát hơn 7,7 tỷ đồng), TVSI có Văn bản số 451/2023 ngày 3/7/2023 công nhận công ty này là 1 trong những nhà đầu cơ sơ cấp trái phiếu Vạn Trường Phát.
Chưa hết, 1 tháng trước lúc thế chấp quyền sử dụng đất làm của nả bảo đảm cho trái phiếu Vạn Trường Phát, Tân Thành Long An cùng SCB định giá 7.300 tỷ đồng khu đất gần 300 ha trong Công trình Khu công nghiệp Việt Phát để làm của nả bảo đảm phát hành trái phiếu của riêng mình.
Đến tháng 7/2021, Tân Thành Long An đã phát hành xong lô trái phiếu mã TLACH2126001, tổng trị giá phát hành là 5.000 tỷ đồng để huy động vốn cho dự án khu công nghiệp, dù vốn chủ nhân thời khắc ấy chỉ có 1.913 tỷ đồng. Đến giờ này, trái chủ Tân Thành Long An vẫn kêu cứu khắp nơi vì tổ chức phát hành “mất dạng”, tiền lãi ko thấy đâu, nhưng mà nguy cơ mất trắng lại hiển hiện.
Và TVSI lại cũng chính là “đạo diễn”, kiêm luôn trái chủ lúc vừa là đơn vị tham vấn phát hành, đại lý phát hành, lưu ký, trả tiền, đại diện người sở hữu trái phiếu và là nhà đầu cơ sơ cấp.
Minh chứng, TVSI đã thừa nhận tại buổi làm việc với 6 trái chủ ở Hà Nội hồi tháng 4/2023: “Đúng là TVSI đã sắm toàn thể lô trái phiếu 5.000 tỷ đồng ấy và đã trả hết cho tổ chức phát hành”.
TVSI còn nói rõ thêm: “Các chứng từ trả tiền đã được cơ quan tính năng rà soát, hiện ko có kết luận về sai phép trong phát hành trái phiếu” (?).
Sau sắm sơ cấp, TVSI đem bán lại cho nhà đầu cơ thứ cấp phê duyệt SCB (trái phiếu Vạn Trường Phát) hoặc trực tiếp (trái phiếu Tân Thành Long An).
Đến cả trái phiếu Bông Sen
Tháng 10/2021, Doanh nghiệp CP Bông Sen (Bông Sen) phát hành thành công lô trái phiếu mã BSECH2126003 giá trị 4.800 tỷ đồng, là loại trái phiếu ko biến đổi, ko kèm chứng quyền và được đảm bảo bằng của nả, đáo hạn ngày 15/10/2026. Khoảng 2.000 người là trái chủ lô trái phiếu này.
Từ tháng 9/2022, TVSI có gửi Công bố số 1048/TB-TVSI đến Bông Sen về việc trả tiền lãi kỳ 4, với số tiền lãi tới hạn hơn 127 tỷ đồng. Bông Sen sau ấy có nhiều văn bản hồi đáp cam kết trả, mà đến giờ này, trái chủ chưa thu được xu nào tiền lãi.
Trái phiếu này, lại cũng TVSI làm tham vấn, kiêm đại diện người sở hữu trái phiếu, đại lý đăng ký, lưu ký và đại lý trả tiền.
Chưa ngừng ở ấy, hồi tháng 11/2022, tại buổi làm việc giữa Bông Sen với TVSI và trái chủ, đại diện Bông Sen thành thực: “Tổng giá trị trái phiếu phát hành là 4.800 tỷ đồng và bán cho 2 nhà đầu cơ sơ cấp là TVSI và… Tân Thành Long An. Bông Sen đã thu đủ tiền từ nhà đầu cơ sơ cấp trên”.
Còn với trái phiếu ko biến đổi, ko kèm chứng quyền, có của nả bảo đảm của Doanh nghiệp CP Đầu cơ Quang Thuận (Quang Thuận) phát hành 5 2018 và 2020 còn lưu hành với tổng giá trị 7.500 tỷ đồng, TVSI chẳng phải là nhà đầu cơ sơ cấp, nhưng mà cung cấp tiền sắm lại từ các nhà đầu cơ sơ cấp/thứ cấp, rồi bán lại cho nhà đầu cơ thứ cấp khác (theo biên bản làm việc giữa TVSI và trái chủ ngày 28/11/2022) phê duyệt kênh SCB.
Tiền tài khổ chủ, người nào “xài”?
Giải đáp chất vấn khổ chủ trái phiếu Vạn Trường Phát, Tân Thành Long An, TVSI cho rằng, tiền nhà đầu cơ sơ cấp đã chuyển cho tổ chức phát hành sử dụng theo mục tiêu phát hành trái phiếu.
Bỏ tiền sắm sơ cấp để bán lại, TVSI thành nhà đầu cơ thứ cấp nên: “Trước ngày đáo hạn trái phiếu, các đối tác có quyền tự do chuyển nhượng/sắm bán trái phiếu theo quy định của luật pháp. Đối với Hiệp đồng sắm bán trái phiếu giữa TVSI và người dùng hàng, thì TVSI là bên sở hữu trái phiếu tiến hành bán trái phiếu sang cho người dùng, cùng lúc, người dùng trả tiền tiền sắm trái phiếu cho TVSI. Do ấy, tiền bán trái phiếu theo các hiệp đồng sắm bán trái phiếu đã ký với người dùng được TVSI sử dụng vào các hoạt động kinh doanh của TVSI”, TVSI hồi đáp với trái chủ Vạn Trường Phát tương tự.
Gần giống, tiền các khổ chủ sắm trái phiếu Bông Sen với TVSI, được chuyển vào acc TVSI và công ty này dùng chuyên dụng cho hoạt động kinh doanh của mình, bao gồm cả sắm trái phiếu.
Với hoạt động sắm bán của mình, TVSI cho rằng, thuộc khuôn khổ nghiệp vụ tự doanh chứng khoán quy định tại khoản 2, Điều 86, Luật Chứng khoán 5 2019 về “Hoạt động của doanh nghiệp chứng khoán, doanh nghiệp điều hành quỹ đầu cơ chứng khoán và chi nhánh, văn phòng đại diện doanh nghiệp chứng khoán, doanh nghiệp điều hành quỹ nước ngoài tại Việt Nam”. Cùng lúc, TVS1 cũng đã được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước bằng lòng cho phép tiến hành hoạt động tự doanh chứng khoán theo Giấy phép cấp ngày 28/12/2006.
Thế nên, TVSI cho rằng: “Ko chịu bất cứ nghĩa vụ nào liên can đến việc của nả bảo đảm bị mất. Vấn đề liên can tới trả nợ, thu xếp nguồn trả nợ là của tổ chức phát hành” (giải đáp của TVSI với trái chủ trái phiếu Tân Thành Long An ngày 5/4/2023).
Và cũng bởi đầu cơ sơ cấp, bán chưa kịp hết, nên TVSI vẫn là “nhà đầu cơ nắm giữ trái phiếu Vạn Trường Phát” (trích giải đáp trái chủ Đ.T. Tùng gần đây).
Tư liệu của chúng tôi, TVSI đang nắm giữ gần 1.700 tỷ đồng trái phiếu. Trong ấy có khoảng 1.189 tỷ đồng thuộc trái phiếu liên can nhóm Vạn Thịnh Phát,… và phần lớn thuộc diện sắm lại buộc phải do vi phạm trả tiền gốc/lãi hoặc vấn đề khác. Còn lại hơn 500 tỷ đồng thuộc các công ty khác, ngoài ra, nhiều trái phiếu hiện đang chờ xử lý của nả bảo đảm hoặc đang có vấn đề khác.
Phải sắm lại trái phiếu, mà… ko tiến hành
Theo trái chủ, kiêm luật sư H. Nguyễn (Hà Nội), ngay cả hiệp đồng trái phiếu giữa TVSI với trái chủ có điều khoản sắm lại, mà TVSI cũng ko tiến hành. Chi tiết, tại email giải đáp trái chủ H. Nguyễn về công bố phương án tiến hành đối với hiệp đồng trái phiếu tới hạn từ 6/3/2023, TVSI khẳng định, TVSI có nghĩa vụ sắm lại trái phiếu theo điều khoản hiệp đồng. Mà TVSI chẳng thể tiến hành sắm lại trái phiếu bởi “acc TVSI tại SCB bị đóng băng số tiền 1.611 tỷ đồng ko rõ nguyên do…
TVSI hiện nắm giữ 1 lượng mập trái phiếu với giá trị 1.700 tỷ đồng và hiện nay số trái phiếu này cũng chẳng thể tiến hành giao dịch vì thị phần ko có người dùng. Khi mà ấy vốn điều lệ của TVSI chỉ có 2.6039 tỷ đồng, nên hiện nay, TVSI ko có bản lĩnh sắm lại trái phiếu thời khắc này”.
Tổng của nả TVSI giảm 35%
Tại Đại hội đồng cổ đông thường niên 5 2023 tổ chức ngày 23/6/2023, TVSI cho hay, doanh thu hoạt động 5 2022 giảm hơn 24,05% so với 5 2021 (-808 tỷ đồng); Lợi nhuận trước thuế 5 2022 đạt 494,48 tỷ đồng, giảm hơn 32,62% so với 5 2021 (733,87 tỷ đồng). Của nả công ty này giảm từ 6.697 tỷ đồng (5 2021), xuống 4.337 tỷ đồng (5 2022), tương đương giảm 35%. 5 2023 này, TVSI chỉ… quyết tâm hòa vốn.
Công ty này hiện đang bị Sở Giao dịch Chứng khoán đình chỉ hoạt động sắm chứng khoán trên thị phần chứng khoán niêm yết và thị phần đăng ký giao dịch. Nguyên do là, TVSI bị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) đặt vào trạng thái kiểm soát đặc trưng do báo cáo tỉ lệ an toàn vốn đầu tư tới ngày 31/12/2022 của doanh nghiệp ko được kiểm toán. Thời hạn kiểm soát đặc trưng từ ngày 18/5 tới 17/9/2023.
Vừa mới đây, TVSI đã được Doanh nghiệp TNHH Kiểm toán và Tham mưu UHY ký hiệp đồng chấp thuận kiểm toán Báo cáo vốn đầu tư và Báo cáo tỉ lệ an toàn vốn đầu tư cho các 5 vốn đầu tư hoàn thành ngày 31/12/2021, 31/12/2022 và 31/12/2023. Trước ấy, ko doanh nghiệp kiểm toán nào chịu kiểm toán cho TVSI.
(Còn tiếp)
