“Hãy khiếp sợ lúc người khác tham lam và tham lam lúc người khác khiếp sợ” là câu nói bất hủ của tỷ phú Warren Buffett miêu tả chuẩn xác những “suy tính” diễn ra trên thị phần chứng khoán, nơi nhưng khách hàng sẽ quyết định sẽ “tham lam” lúc cho rằng cổ phiếu đã đủ rẻ và người bán phát triển thành “khiếp sợ” bán cổ phiếu đi bởi cho rằng giá đã đắt đỏ. “Lòng tham” và “khiếp sợ” cũng được trình bày rõ qua những con số đáng để mắt tới trong nửa đầu 5.
11,23% là tỉ lệ phát triển của VN-Index trong nửa đầu 5 2023, “ăn đứt” kênh gửi tiết kiệm (+3,7%), vượt xa kênh đô la Mỹ (+0,25%) và vàng (-0,2%), còn bất động sản thì đang tạm “bất động”. Con số ấn tượng này cho thấy, chứng khoán vẫn là kênh đầu cơ hiệu quả.
Mà, nếu “nội soi” kỹ hơn, VN-Index chỉ giao dịch trong 1 dải hẹp 130 điểm (1.007 – 1.140), nhưng giới chuyên môn hay gọi với cụm từ “thu thập”, chứ chưa tạo nên được 1 xu thế tăng mới nào. Đây là hệ quả của giai đoạn suy thoái của thị phần nguồn vốn, nối liền diễn biến chứng khoán 2022 gắn liền với 1 loạt sự kiện béo như khủng hoảng niềm tin thị phần trái phiếu, kiểm soát đặc trưng SCB, hay thẳng tay xử lý các hành vi thao túng, làm giá chứng khoán… phê duyệt việc bắt giữ và xử lý nghiêm nhiều danh tiếng đình đám trên thị phần.
Trong dải điểm hẹp đấy, thị phần phát triển thành kém lôi cuốn với các nhà đầu cơ, trình bày trị giá giao dịch chỉ đạt 10.251 tỷ đồng/phiên, giảm hơn 10% so với 6 tháng trước đấy và giảm đến 48% so với cùng kỳ. Nếu nhìn vào số account mở mới cũng sẽ có kết luận gần giống, chỉ có sự gia đẩy mạnh trong tháng 5 và tháng 6 – đi kèm với diễn biến tăng giá của thị phần, cũng như các chương trình xúc tiến mở account của các CTCK.
Giao dịch phái sinh cũng “thứ tự” hơn sau quyết định chỉnh sửa tính giá đáo hạn phái sinh của VSD ngày 1/6/2022. Trị giá giao dịch bình quân (theo danh nghĩa giao kèo) cũng giảm 30% so với cùng kỳ 2022, chỉ còn 25,238 tỷ đồng/ngày. Thị môn phái sinh cũng ko còn nhiều phiên “kịch tính” với khoảng cách chênh lệch nhiều điểm giữa VN30 và các giao kèo đáo hạn phái sinh.
Nhìn chung, bên “tham lam” tuy tạm thắng bên “khiếp sợ” về điểm tăng Index, nhưng mà vẫn chẳng thể tạo được xu thế áp đảo nào.
33% – 232.200 tỷ đồng là tỉ lệ giải ngân đầu cơ công nửa đầu 5 2023 – tuy tăng 20,5% so với cùng kỳ 5 trước, nhưng mà vẫn là 1 con số khiêm tốn so với đích tới là 95% – 676.000 tỷ đồng nhưng Chính phủ đề xuất cần tiến hành được trong 5 2023.
 |
 |
Chưa bao giờ cụm từ “đầu cơ công” được dân chứng khoán đề cập nhiều và ân cần như hiện tại, bởi lẽ các thành tố cấu thành GDP 5 nay như tiêu dùng (C), đầu cơ (I), xuất nhập cảng (XM) đều có tín hiệu tăng chậm, đi ngang hoặc thậm chí là sụt giảm. Và để đạt tiêu chí phát triển 6,5% GDP 5 2023 thì nhân tố quan trọng và khả thi nhất chính là tăng mạnh giải ngân đầu cơ công. Truy nã các doanh nghiệp có nhân tố “đầu cơ công” hoặc hỗ trợ thành phầm cho đầu cơ công của các nhà đầu cơ trên các diễn đàn, mạng xã hội, đội nhóm diễn ra hết sức sôi nổi.
Nhìn chung, bên “tham lam” tuy tạm thắng bên “khiếp sợ” về điểm tăng Index, nhưng mà vẫn chẳng thể tạo được xu thế áp đảo nào.
1 loạt cái tên được “nội soi” như: xây dựng (HHV, LCG, C4G, VCG), cát, đá (KSB, DHA, C32, VLB), xi măng (BCC, HT1), nhựa đường (PLC), sắt thép (HPG) với kì vọng các doanh nghiệp này sẽ “trúng đậm” trong 5 nay và các 5 đến. Bản thân các CTCK trước đây ít ân cần lĩnh vực đầu cơ công, nhưng mà chỉ trong 6 tháng qua, có đến 7 CTCK ra các báo cáo về tình hình đầu cơ công, 11 CTCK ra các báo cáo về cổ phiếu đầu cơ công.
Nhìn chung, các doanh nghiệp có nhân tố đầu cơ công từ đầu 5 đến nay đều có chừng độ tăng giá cao hơn VN-Index. 1 vài trường hợp điển dường như: HHV (+63%), LCG (+79%), HPG (+35%). Ngoài ra, do tỷ trọng vốn hóa của các doanh nghiệp này là khiêm tốn trong toàn cục vốn hóa thị phần, cũng như trong VN30, nên dù rằng “đầu cơ công” là 1 “hướng dẫn” chuẩn xác cho động lực phát triển của bên “tham lam”, nhưng mà các cấp còn lại như bán lẻ và tiêu dùng, thực phẩm và đồ uống, bất động sản, nhà băng vốn chiếm tỷ trọng béo trong Index vẫn “ì à ậm ạch” làm cho bên “khiếp sợ” vẫn tiếp diễn bi lụy về thị phần. Do đấy, thị phần vẫn tiếp diễn chưa thể tạo ra sự đồng thuận đẩy mạnh mẽ được.
99.041 tỷ đồng là trị giá trái phiếu công ty được sắm lại trước hạn trong 6 tháng đầu 5 theo báo cáo của Hiệp hội Thị phần trái phiếu Việt Nam (VBMA). Con số này tăng gần 51% so với cùng kỳ 2022. Đây là con số rất đáng ghi nhận, bởi bắt đầu từ lúc thị phần trái phiếu rơi vào cuộc khủng hoảng niềm tin vào nửa cuối 2022, việc thời kì đáo hạn trái phiếu đã biến thành “quả bom nổ chậm” trong mắt các nhà đầu cơ.
 |
 |
Bồn chồn và lo âu, khiếp sợ với mỗi cột mốc đến hạn trái phiếu và trái lại cũng hết sức phấn khích, háo hức, sáng sủa với mỗi lần công ty trả được nợ, đặc trưng là trả trái phiếu trước hạn – là diễn biến tâm lý rõ nét của nhà đầu cơ trong nửa đầu 5 liên can tới chủ điểm trái phiếu. Trường hợp tiêu biểu là CTCP Tăng trưởng bất động sản Phát Đạt (PDR), theo BCTC đầu 5 2023, PDR có hơn 2.500 tỷ đồng trái phiếu, trong đấy có đến 88% – tương ứng 2.214 tỷ đồng trái phiếu đáo hạn trong 5 2023.
Đây là 1 “quả bom nổ chậm” thật sự đối với thị phần. Giá PDR theo đấy cũng lao dốc từ mức đỉnh cao 62.500 đồng/CP của 5 2022 về thẳng vùng giá 10.000 đồng. 1 hiện trạng bồn chồn, lo âu, theo dõi, dự báo… của rất nhiều nhà đầu cơ, trong đấy ko ít người chưa từng sắm cổ phiếu PDR. Và cho tới bữa nay, PDR về căn bản đã xử lý phần béo không may của “quả bom này” với hơn 1.000 tỷ đồng trái phiếu tới hạn và trước hạn được sắm lại trong 3 đợt (tháng 1, tháng 5, tháng 6). Bên “tham lam” được 1 thành tựu mĩ mãn với giá cổ phiếu PDR chạy “bung nóc”, tăng đến 70%, lên mốc 17.000 đồng/CP và đang tiếp diễn đoạt được đỉnh cao mới của 5.
 |
 |
1 điều đáng mừng là chỉ mất khoảng qua, dù rằng tình hình kinh doanh của các công ty, đặc trưng là công ty ngành bất động sản có trái phiếu đến hạn hết sức gian truân, nhưng mà vẫn đạt được sự đồng thuận, thông cảm từ các trái chủ để đi tới quyết định gia hạn trái phiếu. Đặc thù hơn nữa, trong 6 tháng đầu 5 có dấu ấn rất béo của Chính phủ trong việc lắng tai, chỉ huy, gỡ rối 1 cách quyết liệt các vướng mắc của thị phần trái phiếu.
Nghị định 08/2023/NĐ-CP được Chính phủ ban hành ngày 5/3/2023 để sửa đổi, bổ sung “tức khắc” nghị định 65/2022/NĐ, 1 nghị định nhưng mới được ban hành trước đấy chỉ mới 6 tháng (16/9/2022) về chào bán, giao dịch trái phiếu công ty riêng biệt tại thị phần trong nước và chào bán trái phiếu ra thị phần quốc tế. Do đấy, trong 6 tháng qua, chưa có trường hợp công ty nào rơi vào trạng thái tuyên bố vỡ nợ.
Kết quả của việc trả tiền trái phiếu công ty khả quan khiến thị phần tạo ra 2 thái cực hết sức thú vị. Bên “tham lam” tin rằng thị phần sẽ ổn, vì nếu 1 công ty nào đấy thương thuyết được với trái chủ thì các công ty khác đều có thể có dịp và “công thức thành công” như thế, nên chẳng phải “xoắn” với trái phiếu tới hạn. Với lập luận này, họ tin rằng thị phần đã hết tin xấu nên dòng tiền sẽ sớm từ từ vào thị phần. Điển dường như CTCP Tập đoàn đầu cơ Địa ốc Nova (NVL) với tổng nợ trái phiếu là hơn 43.000 tỷ đồng, trong đấy gần 21.000 tỷ đồng là trái phiếu ngắn hạn (tính theo BCTC quý I/2023). NVL chỉ sắm lại 250 tỷ đồng trái phiếu trước hạn vào ngày 5/4/2023, nhưng mà lại rất nhiều lần thương thuyết gia hạn trái phiếu thành công khiến bên “tham lam” hết sức sáng sủa, cũng vì đấy nhưng giá cổ phiếu NVL trong 6 tháng qua đã tăng đến gần 50%, lên 14.850 đồng/CP (30/6/2023) so với mức đáy 10.050 đồng (1/3/2023).
 |
 |
Trái ngược, bên “khiếp sợ” vẫn tiếp diễn “khiếp sợ” bởi họ cho rằng, thực chất công ty dù được gia hạn nợ thì ngày mai vẫn phải trả, nên họ nhìn vào bản lĩnh tạo ra tiền và “bi lụy” vì chưa thấy có nhân tố hăng hái cho việc này. Theo thống kê từ FiinPro, dù rằng VN-Index tăng 11,23% nhưng mà cổ phiếu dòng bất động sản chỉ tăng 1,55% – nằm trong top các cấp có phát triển thấp nhất 6 tháng đầu 5. Hơn nữa, nếu nhìn vào số lượng trái phiếu còn lại phải trả tiền trong 5 2023 thì không may của thị phần trái phiếu vẫn chưa phải là cực điểm, bất chấp điểm số và thanh khoản của VN-Index phát triển trong 2 quý gần đây. Quý III mới là đích thực “đến công chuyện” với 27.643 tỷ đồng tháng 7; khoảng 34.950 tỷ đồng tháng 8 và cực điểm là 41.829 tỷ đồng trái phiếu cần khắc phục trong tháng 9. Cho nên, thị phần chỉ mất khoảng đến vẫn sẽ là câu chuyện thú vị cho tới lúc có câu giải đáp rõ ràng.
4 lần hạ lãi suất quản lý là hành động rõ nét của Nhà băng Nhà nước (SBV) trong việc kiểm soát và quản lý thị phần tiền tệ trong 6 tháng đầu 5. Chi tiết: lãi suất tái chiết khấu được tuần tự hạ từ 4,5% xuống 3,5% (15/3) và hạ tiếp từ 3,5% xuống 3% (19/6); lãi suất tái cấp vốn được hạ tuần tự 4 lần từ 6% (4/4) xuống còn 4,5% (19/6).
Chưa bao giờ thị phần lại ân cần tới “nghĩ suy” quản lý của SBV tương tự. Bởi trong bối cảnh cực kỳ đặc trưng, lúc cả toàn cầu “nín thở” xem Fed tuyên bố và hành động, SBV cũng bị tác động rất béo từ các quyết định này. Hơn nữa, sau cú sốc của thị phần trái phiếu và cấp cứu SCB, cũng như giãn nợ, khoanh nợ cho các người mua sau Covid, thanh khoản của các nhà băng thương nghiệp thường xuyên căng thẳng, biểu thị phê duyệt lãi suất liên nhà băng liên tiếp ở mức rất cao, trên 4%/5. SBV phải can thiệp liên tiếp phê duyệt lãi suất quản lý, nhằm giúp các nhà băng bình ổn và từ đấy có các dư địa cho việc giảm lãi vay, giúp công ty tiếp cận được tài chính thích hợp cho kinh doanh.
 |
 |
Với 4 lần điều chỉnh lãi suất quản lý, VN-Index cũng bất định mạnh với 3 lần tăng điểm và 1 lần giảm điểm. Quyết định của SBV trong 6 tháng cũng tạo ra 2 lần lập luận đối lập nhau, bên “tham lam” nhìn vào lãi suất huy động đang giảm để tin rằng lãi suất kênh huy động ko còn đủ lôi cuốn nữa và tiền sẽ phải chảy vào lại vào kênh chứng khoán lúc suất sinh lời được chứng minh trong 6 tháng gần đây là tốt hơn hẳn. Trái lại, bên “khiếp sợ” lại nhìn vào việc các nhà băng thương nghiệp hiện tại đang rất thừa tiền, phê duyệt lãi suất vay qua đêm cực thấp, nhưng mà nhà băng lại ko kiếm được người mua đủ tốt để cho vay, bởi công ty đang trong trạng thái đói đơn hàng sản xuất. Bộc lộ cho vấn đề này là phát triển tín dụng 6 tháng đầu 5 2023 chỉ đạt 3,58%, khi mà tiêu chí phát triển tín dụng của cả 5 2023 nhưng SBV đề ra là khoảng 14%.
10 cây nến xanh liên tiếp là kỷ lục số phiên xanh trong 6 tháng 2023. 10 phiên này tính từ lúc 21/3 tới 3/4/2023, trùng với 1 sự kiện rất đáng để mắt tới là Quỹ Fubon FTSE Việt Nam giải ngân hơn 700 tỷ đồng vào thị phần Việt Nam, nâng tổng số của cải của quỹ này tại Việt Nam lên 18.322 tỷ đồng và biến thành quỹ ETF nước ngoài béo nhất tại Việt Nam. Chính sự kiện này đã tạo 1 sự phấn khích rất béo đối với thị phần và kết quả là 10 cây nến xanh liên tiếp.
Giao dịch các quỹ ETF càng ngày càng ảnh hưởng tới tâm lý của nhà đầu cơ ở thị phần Việt Nam, nhất là lúc các quỹ ETF đang có xu thế giải ngân và giao dịch càng ngày càng nhiều. 6 tháng đầu 5 2023, nhà đầu cơ nước ngoài rút ròng 13 triệu đô la Mỹ, nhưng mà các ETF trong và ngoài nước lại sắm ròng đến 217 triệu đô la Mỹ.
 |
Theo thống kê của CTCK Vietcap, tới cuối tháng 6/2023, tổng của cải của các quỹ ETF đầu cơ tại Việt Nam đã lên đến 3,764 tỷ đô la Mỹ, khi mà vài 5 về trước, ETF còn là 1 định nghĩa lạ lẫm với nhà đầu cơ và tổng của cải chỉ vài trăm triệu đô la Mỹ, chứng tỏ xu thế “giao dịch dễ dãi” qua thành phầm ETF càng ngày càng rõ nét và tầm thường.
13,49 là P/E cao nhất của của VN-Index trong 6 tháng qua (28/6/2023). Tính từ đáy vào ngày 4/1/2023 (10,99), thì P/E thị phần tăng gần 23%, gấp 2 lần so với mức tăng 11,23% của VN-Index nếu tính 2 điểm đỉnh và đáy. Con số này sẽ ko có nhiều ý nghĩa lúc đặt đơn chiếc, nhưng mà nếu đặt trong tương quan giữa chừng độ tăng VN-Index và P/E toàn thị phần thì đây là 1 bức tranh thú vị cho cả bên “tham lam” lẫn bên “khiếp sợ”.
“Hiện trạng” thị phần trong 6 tháng qua có thể tạm phân thành 2 quá trình, trước 25/4 và sau đấy. Công đoạn 1 (trước 25/4) là quá trình thị phần “ngủ gật” lúc chỉ có trung bình 8.800 tỷ đồng được giao dịch mỗi phiên. Trong quá trình này, P/E thị phần và VN-Index rất “đồng điệu” và khoảng cách 2 đường rất hẹp. Công đoạn 2 là 2 tháng quay về đây (sau 25/4), lúc vận tốc tăng của VN-Index ko bằng độ tăng của P/E thị phần, khiến khoảng cách 2 đường ngày càng xa nhau ra. Công đoạn này thanh khoản bùng nổ với trị giá giao dịch tăng hơn 43% so với quá trình 1, lên đến 12.600 tỷ đồng giao dịch bình quân phiên.
Các phe “tham lam” và “khiếp sợ” chỉ khởi đầu có ý kiến rõ rệt từ quá trình 2, bởi bên “tham lam” cho rằng công ty trong quý I làm ăn rất “bết bát” và các quý còn lại sẽ dần hồi phục cũng như rạng ngời. Cho nên, lúc thông tin kết quả kinh doanh quý I được ban bố thì P/E thị phần tăng là chuyện tất nhiên, nhưng mà nó cũng chính là “đáy” của tin xấu. Với lập luận này, bên “tham lam” quyết định tham dự sắm 1 cách mạnh bạo dẫn tới dòng tiền tài thị phần khởi đầu tăng tốc.
Quan sát 10 cổ phiếu có tỉ lệ tăng giá nhiều nhất có thể thấy có sự góp mặt của nhiều ngành, từ dịch vụ nguồn vốn, chứng khoán, xăng dầu, tới công nghiệp, xây dựng… chứng tỏ có sự lan tỏa dòng tiền. Và nếu nhìn vào P/E của các doanh nghiệp này, có thể nhận ra những con số P/E “siêu béo” chứng tỏ bên “tham lam” hy vọng rất béo về những chuyển biến của các doanh nghiệp có hiện trạng “sắp chết sang hồi sinh”, “xấu chuyển qua bớt xấu” hoặc sẽ có ích nhuận đột biến.
Trái lại, bên “khiếp sợ” vẫn tỏ ra lo sợ hoặc ít ra bàng quan với thị phần lúc P/E thị phần càng tăng chứng tỏ kết quả kinh doanh của công ty ko tương hợp với độ tăng của Index, thậm chí thị phần tăng 1 cách “phi lý trí”. Họ cho rằng, thị phần quá không may và rất giống như hiện tượng Covid trước đây, trong khi các công ty đói đơn hàng nhưng vẫn phải duy trì hoạt động công ty. Dòng tiền đầu tư hiện ra cho quá trình “nhàn rỗi” này và sẽ rút ra ngay lúc công ty có đầu ra, khi đấy sẽ có 1 “cú điều chỉnh béo” để VN-Index và P/E thị phần gặp được nhau.
Tóm lại, thị phần 6 tháng đầu 5 2023, tuy nằm trong 1 dải hẹp nhưng mà “sóng ngầm” giữa bên sắm, bên bán rất giằng co, quyết liệt. Hãy chờ xem thị phần cuối 5 sẽ thuộc về bên nào!
